آنچه والدین باید در مورد ورزش‌های الکترونیک بدانند

بهتر است تصویر ذهنی یک فرد مشغول به انجام بازی‌های ویدیویی در اتاق خواب خود همراه با یک کامپیوتر و یک جعبه حاوی پیتزای مانده را فراموش کنید. اکنون که ورزش‌های الکترونیک یا همان مسابقات بازی‌های کامپیوتری به لیگ‌ها و مسابقات رسمی بین‌المللی تبدیل شده اند، جوانان علاقمند و مشغول به این بازی‌ها نیز کم‌کم در کانون توجه قرار می‌گیرند. شاید شما به عنوان پدر یا مادر تمایل نداشته باشید که فرزندتان مدت طولانی را صرف استفاده از کامپیوتر و بازی‌های ویدیویی نماید، اما بازیکنان حرفه‌ای این بازی‌ها در حال کسب درآمدهای بالا از این بازی‌ها هستند، و حتی دانش‌آموزان توانمند در بازی‌های الکترونیک نیز موفق به کسب بورسیه‌های تحصیلی دانشگاهی در برخی کشورها می‌شوند.

پدیده ورزش‌های الکترونیکی موضوع جدیدی نیست و کودکان و نوجوانان در حال حاضر نیز در لیگ‌های مختلف غیروابسته به مدارس خود مشغول بازی هستند. اما تلاش‌ها برای به رسمیت شناختن مسابقات ورزش‌های الکترونیک، سازماندهی و اهدای جوایز در این مسابقات سبب شده که تیم‌های سنتی نیز مشابه تیم‌های دبیرستانی ساختارمند شوند.

ورزش‌های الکترونیک به بیان ساده همان انجام بازی‌های ویدیویی به صورت چند نفره است، اما در این حالت روش‌ها، مکان‌ها و بازی‌های بسیاری برای اجرا وجود دارد. تورنمنت ورزش‌های الکترونیک در مقیاس بزرگ نیز به صورت پیوسته در نقاط مختلف برگزار می‌شود و بازیکنان از طریق اینترنت و یا از خانه به آنها ملحق می‌شوند. پلتفرم‌های آنلاینی نیز مانند Faceit، Battlefy و World Gaming Network وجود دارند که کاربران می‌توانند به صورت مستقل یا تیمی در آنها حضور یافته و به رقابت بپردازند. اگرچه بسیاری از کاربران تنها برای تفریح و سرگرمی به این کار می‌پردازند، اما در این تورنمنت‌ها جوایز نقدی نیز به کاربران برنده پرداخت می‌شود.

بازیکنان حرفه‌ای نیز توسط شرکت‌های بزرگ تولیدکننده بازی‌های ویدیویی و تجهیزات بازی‌ها مورد حمایت و اسپانسرینگ قرار می‌گیرند و جوایز چند میلیون دلاری برای این سطح از رقابت‌ها تعیین می‌شود. برآوردها برای بازار بازی‌های ویدیویی و صنعت ورزش الکترونیک برای سال 2020 در حدود 1.5 میلیارد دلار بوده است. در این میان نیز بازی‌های تیراندازی اول شخص، بازی‌های استراتژی میدان نبرد و بازی‌های مبارزه‌ای بیشترین علاقه‌مندان را در مقایسه با بازی‌های نقش‌آفرینی برای رقابت به خود جذب می‌کنند. برخی از مطرح‌ترین بازی‌ها در مسابقات ورزش‌های الکترونیک عبارتند از Counter-Strike، League of Legends و StarCraft. برخی از گیم‌های ورزشی مانند Madden NFL، FIFA و NBA 2K نیز از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.

مدارس و دبیرستان‌ها راساً در خصوص پذیرش و قابل استفاده بودن بازی‌ها در لیگ‌های خود تصمیم می‌گیرند و در همین رابطه، بازی‌های با درجه خشونت بالا یا نامتناسب برای رده سنی مربوطه اجازه استفاده داده نمی‌شود، یا در برخی کشورها برای آنها مجوز صادر می‌شود.

آیا ورزش‌های الکترونیک برای کودکان مضر است؟

طبیعتاً کسب مهارت و ارتقا در ورزش‌های الکترونیک مستلزم نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر یا کنسول‌های بازی و تمرین مستمر در این خصوص است و این مسئله نیز عاری از عوارض نیست. تمرین‌های 8 تا 12 ساعت در روز که توسط بازیکنان حرفه‌ای ورزش‌های الکترونیک انجام می‌شود می‌تواند منجر به بروز آسیب، درد و عوارض در قسمت‌های مختلف بدن از جمله ستون فقرات و… شود. اگرچه ممکن است این عوارض با آسیب‌ها و عوارض ورزش‌های سنتی مانند فوتبال و… متفاوت باشد اما در ورزش‌های الکترونیک هم باید به فکر حفظ آمادگی بدنی بود.

تأثیر حجم بالای بازی‌های ویدیویی بر روی مغز نیز موضوع مطالعات متعدد است. برخی از مطالعات حاکی از تأثیر مثبت بازی‌های ویدیویی بر عملکرد مغز هستند. اما برخی نیز به تأثیرات منفی این بازی‌ها بر قدرت تفکر و درک محیط و فرآیندهای مغزی از جمله جنبه اعتیادی این بازی‌ها اشاره دارند. هرچند وجود مشکلات بالقوه در خود بازی‌ها نیز در برخی منابع مورد تأکید است. از آن جمله می‌توان به محتوای بعضاً خشونت‌آمیز این بازی‌ها اشاره کرد که تعامل طولانی مدت با این نوع محتوا می‌تواند منجر به بروز طرز تفکر و رفتار پرخاشگرانه در آنها شود.

البته به این نکته نیز باید توجه داشت که به دلیل نسبتاً جدید بودن این پدیده هنوز ابهامات و پرسش‌ها در مورد آن زیاد بوده و لازم است تحقیقات بیشتری در مورد شناسایی جوانب و تأثیرات آن بر روی افراد و خصوصاً کودکان انجام شود. در نتیجه توصیه می‌شود والدین پیش از فراهم کردن این دست بازی‌ها و در دسترس کودکان قرار دادن آنها یا مشارکت فرزندانشان در رویدادهای مرتبط، از قبل در مورد سطح خشونت و مناسب بودن محتوای آن برای کودکان تحقیقات کافی را انجام دهند.

برای انجام ورزش‌های الکترونیک به چه تجهیزاتی نیاز است؟

اگر کودک شما به ورزش‌های الکترونیک علاقمند است، می‌تواند از لپ‌تاپ یا تبلت شما نیز استفاده نماید. برخی از ورزش‌های الکترونیک مستلزم استفاده از کنسول‌های خاص هستند، و در صورتیکه فرزند شما یکی از این تجهیزات مانند PS4 یا Xbox One را داشته باشد، هر آنچه لازم است در اختیار دارد. در غیر اینصورت باید برای تهیه یک کامپیوتر قدرتمند (و قطعاً گران)، یک مانیتور با سایز بزرگ، یک هدست و سایز تجهیزات جانبی شامل کیبورد، ماوس و انواع دسته‌های مخصوص بازی اقدام کنید. علاوه بر این فرزند شما به گیم‌ها و یک اینترنت ترجیحاً پرسرعت نیز احتیاج خواهد داشت.

برخی از ورزشکاران ورزش‌های الکترونیک به خوبی توانسته‌اند درآمدهای قابل توجهی از این طریق کسب نمایند. بازیکنان حرفه‌ای قادر خواهند بود کمک‌ها و حمایت‌های مالی جذب کنند، از طریق تولید و انتشار ویدیو در یوتیوب دستمزد دریافت کنند و یا به عضویت تیم‌ها در آیند. به عنوان مثال برای برخی بازیکنان حرفه ای مبلغ ماهیانه دریافتی 500.000 دلار یا جوایز میلیون دلاری برای پیروزی در هر تورنمنت ورزش‌های الکترونیکی نیز گزارش شده است. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که عمر فعالیت حرفه‌ای یک فرد در ورزش‌های الکترونیک به مراتب از بسیاری از ورزش‌های سنتی مانند فوتبال و… کوتاهتر است و معمولاً میانگین بازه سنی 19 تا 25 سالگی را در بر می‌گیرد.

آیا باید نوجوانان و جوانان را برای دنبال کردن ورزش‌های الکترونیک تشویق کرد؟

اگر فرزند شما علاقه شدید و جدی به دنبال کردن ورزش‌های الکترونیک دارد، بزرگترین چالش این مسئله زمان مورد نیاز برای کسب مهارت و حرفه‌ای شدن در این زمینه است، که طبیعتاً به قیمت حذف زمان سایر فعالیت‌ها حاصل می‌شود. علاوه بر این می‌توان به قرار گرفتن طولانی مدت در معرض خشونت موجود در بازی‌ها نیز اشاره نمود. همچنین لازم به یادآوری است که ورزش‌الکترونیک یک فعالیت بدون تحرک است، بنابراین باید توجه داشته باشید که بین زمان صرف شده برای این بازی‌ها، ورزش و تحرک فیزیکی و همچنین سایر امور فردی، تعادل برقرار باشد. البته حامیان این ورزش‌ها نیز در بیان اثرات مثبت این فعالیت معتقدند انجام بازی‌های رقابتی ویدیویی مستلزم کسب برخی از مهارت‌های مشترک با ورزش‌های سنتی مانند تفکر استراتژیک، یادگیری کار تیمی و ارائه حداکثر توان و تلاش فردی است. تعلق به یک تیم و فراگیری کار کردن در این قالب تا زمانی که آن تیم دارای محیط، اعضا و رهبری حمایتگر باشد، در رشد و بهبود عملکرد نوجوانان بسیار موثر است.