در سال ۲۰۰۱، مایکروسافت اولین نسخه Xbox را در آمریکا عرضه کرد و به دنیای کنسول‌های بازی پا گذاشت. از آن زمان تا به امروز، طراحی ایکس باکس دچار تحولات زیادی شده است. حالا آن دستگاه بزرگ و حجیمی که شبیه به لوازم الکترونیکی دهه نود میلادی بود، زیباتر و جمع‌‌وجورتر شده است. همچنین امروزه دیگر از کنترلرهای سیم‌دار و دیسک درایور خبری نیست.

در این مقاله اورگیم قصد داریم نگاهی به تاریخچه این کنسول پرطرفدار داشته باشیم و در مورد تمام مدل‌های آن صحبت کنیم. مایکروسافت به لحاظ فنی شاید تنها چهار نسل از ایکس باکس را روانه بازار کرده باشد، اما برای هر نسل ورژن‌های دیگری هم تولید شد که هر یک با بروزرسانی‌هایی همراه بودند.

ایکس باکس تاریخچه جذابی دارد. چیزی که به عنوان یک پروژه ساده شروع شد حالا به یکی از سودآورترین برندهای گیمینگ دنیا تبدیل شده است.

تاریخچه XBox – سرگذشت کنسول ویدیوگیم مایکروسافت: سال‌های ابتدایی

این ایده که مایکروسافت باید کنسول گیمینگ خودش را تولید کند، به سال ۱۹۹۸ برمی‌گردد؛ زمانی که Kevin Bachus، Seamus Blackley، Otto Berkes، Ted Hase و Nat Brown پس از مطرح کردن ایده‌شان با بیل گیتس، اولین تیم کنسول بازی مایکروسافت را شکل دادند. این کنسول که در ابتدا عنوان دایرکت ایکس باکس DirectX Box برای آن انتخاب شده بود، قرار بود اولین نوعی از سیستم بازی باشد که مانند یک کامپیوتر ساخته شده و تمام انعطاف و قدرت یک سیستم گیمینگ را به بازار کنسول‌ها می‌آورد.

این سیستم قرار بود ویندوز 2000 را اجرا کند تا شرکت‌های بازی‌سازی که پیش از آن برای PC بازی تولید می‌کردند، به راحتی بتوانند در چارچوب معماری این کنسول کار کنند. همچنین مایکروسافت بنا داشت توان پردازشی این کنسول را به دو برابر بیشتر از کنسول پیشروی آن روزها، یعنی پلی‌استیشن ۲ برساند. علیرغم این‌که تیم بازاریابی مایکروسافت بر این باور بودند که نام مختصر “ایکس باکس” جذابیت چندانی ندارد، اما در نهایت همین اسم به‌دلیل کوتاه و گیرا بودن توسط مایکروسافت انتخاب شد.

رونمایی از اولین کنسول ایکس باکس

تنها دو سال بعد، مایکروسافت برای عرضه کنسول خود آماده شد و بیل گیتس در کنفرانس Game Developers در سال ۲۰۰۰ از این کنسول رونمایی کرد. بیل گیتس در این رویداد روی مشخصات فنی قابل توجه، پتانسیل این کنسول برای بازی کردن به‌صورت آنلاین و همچنین مجهز شدن کنسول به حافظه ذخیره‌سازی داخلی برای محتوای دانلود شده – بازی، موزیک، ویدیو – تمرکز کرد و به همین شیوه توانست توجه افراد در سراسر دنیا را به ایکس باکس جلب کند. البته بعضی افراد هم با بیل گیتس همراه نشدند و ایکس باکس را تنها یک کامپیوتر رده‌بالا می‌دیدند که ظاهر یک کنسول را به خود گرفته است.

 مایکروسافت بودجه بازاریابی خود را برای ایکس باکس افزایش داد و چند ماه بعد در رویداد Electronic Entertainment Expo بیشتر در مورد کنسول خود توضیح داد. در این رویداد بود که توسعه‌دهنده ایکس باکس با استودیوی Bungie ارتباط برقرار کرد؛ استودیویی که بازی شوتر سوم‌شخص Halo: Combat Evolved را خلق کرد. کمی بعد، مایکروسافت این استودیو را با قیمت 30 میلیون دلار خریداری کرد، اما این تصمیم خود استودیوی Bungie بود که برای استفاده از تمام قابلیت‌های کنسول جدید مایکروسافت، بازی Halo را به حالت اول‌شخص تغییر دهد؛ تصمیمی که تاریخ‌ساز شد.

تقریبا یک سال بعد، بیل گیتس در مراسمی در لاس وگاس همراه دواین جانسون یا همان The Rock، از طراحی نهایی ایکس باکس رونمایی و تاریخ رسمی عرضه آن را تعیین کرد.

روز موعود فرا می‌رسد…

روز چهاردهم نوامبر، شعبه میدان تایمز فروشگاه Toys ‘R’ Us میزبان مراسم رونمایی از ایکس باکس بود و بیل گیتس هم در این مراسم حضور پیدا کرد. پس از این مراسم دیگر کسی نگران طراحی ظاهری و قیمت ۳۰۰ دلاری ایکس باکس نبود و در سه هفته پس از رونمایی، یک میلیون ایکس باکس فروش رفت.

یکی از عوامل کلیدی موفقیت این کنسول، محبوبیت بازی پرچم‌دار آن یعنی Halo بود؛ این بازی هم انحصارا برای ایکس باکس تولید شده بود و هم یکی از جذاب‌ترین و نوآورانه‌ترین بازی‌های اول‌شخص بود. فروش بازی Halo تمام رکوردهای قبلی را جابجا کرد و در چند ماه ابتدایی، یک میلیون نسخه از این بازی به فروش رفت. این تعداد فروش شاید با استانداردهای امروزی قابل توجه به‌نظر نرسد، اما در آن سال‌ها چنین فروشی بی‌نظیر بود.

آغاز مشکلات کنسول ایکس باکس

چند ماه بعد از معرفی، فروش ایکس باکس در ژاپن و سپس در اروپا آغاز شد. آمار فروش در این دو منطقه پایین‌تر از حد انتظار مایکروسافت بود. به همین دلیل تنها یک ماه پس از عرضه در اروپا، مایکروسافت مجبور می‌شود قیمت ایکس باکس را از ۳۰۰ دلار به ۲۰۰ دلار کاهش دهد. این کاهش قیمت باعث شد مایکروسافت نتواند هیچ سودی از فروش ایکس باکس کسب کند، اما همین موضوع باعث شد افراد بیشتری به خرید ایکس باکس ترغیب شوند.

سرویس Xbox Live

شاید بتوان گفت مهمترین اتفاق در تکامل ایکس باکس و ارتقای جایگاه مایکروسافت در صنعت گیمینگ، معرفی ایکس باکس لایو در اولین سالگرد عرضه ایکس باکس بود.

شبکه گیمینگ آنلاین مایکروسافت در تابستان ۲۰۰۲ وارد مرحله تست شده بود و در پاییز همان سال، Xbox Live Starter Kit به صورت عمومی در دسترس قرار گرفت. در آن زمان گیمینگ مولتی پلیر اتفاق کاملا جدیدی بود و افراد می‌توانستند با گیمرهایی در سراسر دنیا به‌صورت آنلاین بازی کنند.

در هفته ابتدایی، ۱۵۰/۰۰۰ نفر اشتراک ایکس باکس لایو را خریداری کردند و این سرویس خیلی زود به موفقیت رسید.

پایان پشتیبانی از نسل اول ایکس باکس و معرفی Xbox 360

در دوازدهمین روز ماه مه سال ۲۰۰۵، مایکروسافت از نسل بعدی کنسول گیمینگ خود، یعنی Xbox 360 رونمایی کرد. مایکروسافت می‌دانست که PlayStation 3 و Nintendo Wii قرار بود یک سال بعد عرضه شوند. ایده مایکروسافت این بود که با معرفی نسل جدید ایکس باکس یک سال زودتر از رقیبانش، سری 360 را در جایگاه مناسبی برای حکمرانی بر بازار قرار ‌دهد. ظاهر این کنسول با نسل قبلی تفاوت زیادی داشت.

یک سال بعد، سری اول ایکس باکس توقف تولید شد و در نهایت مجموع فروش آن به ۲۴ میلیون دستگاه رسید. این در حالی‌ست که مایکروسافت فروش پنجاه میلیون دستگاه را برای نسل اول ایکس باکس پیش‌بینی کرده بود. این آمار فروش به هیچ‌وجه نزدیک به آمار فروش PS2 نبود (فروش PS2 به بیش از ۱۵۳ میلیون دستگاه رسیده بود). اما ایکس باکس موفق شده بود در آمار فروش، Nintendo GameCube (با فروش ۲۱ میلیون دستگاه) و Sega Dreamcast (با فروش ۱۰ میلیون دستگاه) را پشت سر بگذارد.

آخرین بازی منتشر شده برای نسل اول ایکس باکس در آمریکا، بازی Madden 09 بود که تابسات ۲۰۰۸ منتشر شد. مایکروسافت سرانجام در بهار سال ۲۰۰۹ به پشتیبانی از نسل اول ایکس باکس خاتمه داد.

 

مشکلات جدید کنسول ایکس باکس 360

با عرضه Xbox 360 در پاییز سال ۲۰۰۵ در آمریکا و اروپا، این کنسول در تمام کشورها بجز ژاپن به‌طور کامل به‌فروش رفت و اصطلاحا سولد اوت شد. تا پایان سال ۲۰۰۵، تعداد یک و نیم میلیون دستگاه از این کنسول به فروش رفت و Xbox 360 در مسیر رسیدن به تخت پادشاهی کنسول‌های گیمینگ قدم برداشت.

از آنجایی که مایکروسافت در ساخت ایکس باکس ۳۶۰ عجله کرده بود، این کنسول خیلی زود با مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مختلفی مواجه شد. این اتفاق باعث شد مایکروسافت مجبور شود تعداد بسیار زیادی از این کنسول‌ها را تعمیر کند و مدت زمان گارانتی محصول را هم افزایش دهد.

با وجود تمام این مشکلات، Xbox 360 فروش بسیار خوبی را تجربه کرد. تا زمستان سال ۲۰۱۰، تعداد ۳۹ میلیون دستگاه از این کنسول به فروش رفت.

Xbox 360 S و Kinect

بهار سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ فصل مهمی برای سری 360 بود. در مراسم E3 سال ۲۰۰۹، مایکروسافت از سیستم کنترل صوتی خود رونمایی کرد که در نهایت به کینکت (Kinect) تبدیل شد. این دستگاه قرار بود تجربه کاربران ایکس باکس ۳۶۰ را کاملا متحول کند. کینکت مایکروسافت در پاییز همان سال روانه بازار شد.

یک سال پس از معرفی کینکت، مایکروسافت اعلام کرد که می‌خواهد طراحی ایکس باکس ۳۶۰ را متحول کرده و بدنه آن را باریک‌تر کند، مشخصات آن را ارتقا دهد، پورت‌های USB بیشتری به آن اضافه کند و آن را به اتصال Wi-Fi مجهز کند. چند روز بعد، Xbox 360 S وارد بازار شد.

Xbox 360 E

مایکروسافت آخرین مدل سری 360 را در قالب Xbox 360 E در بهار سال ۲۰۱۳ معرفی کرد، تنها چند ماه قبل از این‌که نسل بعدی این کنسول، یعنی ایکس باکس وان را عرضه کند. مدل 360 E ویژگی‌های جدید زیادی به‌همراه نداشت اما دارای طراحی جدیدی بود. مایکروسافت همچنین اعلام کرد که این مدل کم صداتر است و کمتر گرم می‌شود. 

با توجه به‌ این‌که فاصله زمانی معرفی نسل اول ایکس باکس تا نسل دوم، چهار سال بود، جای تعجبی نیست که در سال ۲۰۱۱، یعنی شش سال پس از معرفی Xbox 360، شایعات مبنی بر از رده خارج‌شدن سری 360 قوت گرفت و اخباری منتشر شد که مایکروسافت مشغول کار بر روی کنسول بعدی خود است. حتی با وجود این شایعات هم سری 360 به فروش موفق خود ادامه داد و این موضوع نشان می‌داد که مایکروسافت به جایگاه قدرتمندی در صنعت گیمینگ رسیده است.

مایکروسافت در پایان تابستان سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که ۷۰ میلیون دستگاه ایکس باکس ۳۶۰ فروخته است و در زمستان همان سال این رقم به ۷۵ میلیون دستگاه رسید. اگرچه این آمار فروش کمتر از Nintendo Wii بود که ۱۰۰ میلیون نسخه از آن به فروش رفته بود، اما مایکروسافت موفق شد Ps3 را شکست دهد و پنج میلیون دستگاه بیشتر از سونی بفروشد. 

معرفی کنسول Xbox One

در بهار سال ۲۰۱۳، مایکروسافت بالاخره از نسل بعدی ایکس باکس رونمایی کرد؛ اتفاقی که موفق نشد گیمرها را خیلی خوشحال کند. مدیر ایکس باکس در آن زمان یعنی Don Mattrick از ایکس باکس وان در کنار نسخه ارتقا یافته کینکت رونمایی کرد.

در ظاهر به‌نظر می‌رسید کنسول جدید مایکروسافت توانایی رقابت با PlayStation 4 که یک‌سال قبل‌تر معرفی شده بود را داشته باشد، اما شایعاتی مبنی بر این‌که ایکس باکس وان احتمالا نیاز به اتصال اینترنت دارد و کاربران را در فروش بازی‌هایی که استفاده کرده‌اند محدود می‌کند، هاله ابهامی را برای این کنسول ایجاد کرد.

یک ماه بعد وقتی مایکروسافت ایکس باکس وان را به رویداد E3 آورد، شرایط تغییری نکرد. در این مراسم، رویداد مایکروسافت پیش از سونی آغاز شد؛ مایکروسافت از برچسب قیمت ۵۰۰ دلاری برای کنسول جدیدش خبر داد و گفت که پکیج کینکت به‌همراه تمام کنسول‌ها عرضه خواهد شد. چند ساعت بعد، سونی نه تنها اعلام کرد که PlayStation 4 نیازی به اتصال اینترنت ندارد و هیچ محدودیتی را در فروش بازی‌های استفاده شده اعمال نمی‌کند، بلکه گفت کنسول جدیدش تنها ۴۰۰ دلار قیمت دارد. به این ترتیب سونی رقیبش را نابود کرد.

پس از رویداد E3، رییس ایکس باکس اعلام کرد که در مورد نیاز به اتصال اینترنت و اعمال محدودیت برای بازی‌های استفاده شده، تجدید نظر خواهد کرد. مدتی طول نکشید که او از کارش برکنار شد و فیل اسپنسر (Phil Spencer) به سمت مدیریت ایکس باکس منصوب شد.

شکستی دیگر برای کنسول گیمینگ ایکس باکس و مایکروسافت

با وجود این‌که تصمیمات مایکروسافت مبنی بر حذف نیاز به اتصال اینترنت و محدودیت فروش بازی‌های کارکرده دوباره طرفداران ایکس باکس را سر ذوق آورد، اما ایکس باکس وان نتوانست در آمار فروش به PlayStation 4 برسد. بازی‌های انحصاری ایکس باکس بسیار محدود بودند و استودیوهای بازی‌سازی مایکروسافت توان رقابت با استودیوهای بسیار بزرگتر سونی را نداشتند. همچنین بسیاری از بازی‌های خوب ایکس باکس وان برای PC هم منتشر می‌شد.

با این‌حال، مایکروسافت ابتکار زیادی از خود نشان داد. این کمپانی تقریبا تمام بازی‌های انحصاری خود را برای ویندوز هم در دسترس قرار داد تا کاربران PC و Xbox One بتواند با یکدیگر بازی کنند. مایکروسافت همچنین یکپارچگی فوق‌العاده‌ای بین این دو پلتفرم ایجاد کرد تا کاربران بتوانند به‌عنوان مثال اگر یک بازی را روی ایکس باکس وان شروع کردند، ادامه همان را روی PC بازی کنند. علاوه بر این، مایکروسافت اشتراک Xbox Game Pass را هم معرفی کرد که به کاربران دسترسی نامحدود به بازی‌های قدیمی‌تر ایکس باکس را می‌داد؛ بازی‌های جدید هم همان روز اول در دسترس این کاربران قرار می‌گرفت.

رونمایی از کنسول Xbox One S

مایکروسافت با یک بروزرسانی میان‌نسلی توانست سخت‌افزار ایکس باکس وان را به اندازه PlayStation 4 جذاب کند. این مدل میان‌نسلی که Xbox One S نام داشت، اندازه بسیار کوچکتری داشت (۴۰ درصد کوچکتر از ایکس باکس وان) و پشتیبانی از HDR و پلیر بلو-ری 4K به آن اضافه شده بود. این مدل با رنگ سفید خود نشان می‌داد که کاملا از ایکس باکس وان (که طراحی مشکی و خاکستری داشت) فاصله گرفته است.

معرفی و عرضه کنسول Xbox One X

هدف اصلی از ساخت این مدل میان‌نسلی، آوردن گیمینگ 4K / HDR به ایکس باکس وان، بدون نیاز به معرفی یک نسل جدید از ایکس باکس بود. Xbox One X با این‌که فرم‌فاکتور بسیار جمع و جوری داشت، اما به قدرت پردازش گرافیکی بسیار بیشتری نسبت به ایکس باکس وان و ایکس باکس وان اس مجهز شده بود. در حقیقت ایکس باکس وان اکس در آن زمان قدرتمندترین کنسول دنیا بود.

نسخه‌ی نسل بعد کنسول خانگی مایکروسافت: Xbox Series X

علیرغم فروش دور از ایده‌ال ایکس باکس وان، طرفداران ایکس باکس به آینده امیدوار بودند. در رویداد E3 سال ۲۰۱۸، فیل اسپنسر تایید کرد که او و تیمش مشغول کار بر روی نسل جدید ایکس باکس بوده‌اند، اما برخلاف گذشته قرار است از بیش از یک کنسول رونمایی کنند.

سرانجام مایکروسافت در رویداد Game Awards سال ۲۰۱۹، از Xbox Series X رونمایی کرد. قدرت این کنسول به شکل قابل‌توجهی نسبت به نسل قبلی افزایش پیدا کرده بود. از جمله مشخصات آن می‌توان به ۱۶ گیگ رم DDR6، پردازشگر گرافیکی 12 TFLOPS، حافظه NVMe SSD و پشتیبانی از رزولوشن 8K اشاره کرد. مایکروسافت از این کنسول به‌عنوان قدرتمندترین کنسول دنیا یاد کرد و تصور می‌شد با قدرتمندترین مدل PlayStation 5 هم‌طراز باشد. البته با توجه به قابلیت‌های ray-tracing پلی‌استیشن ۵ و پشتیبانی آن از رزولوشن 8K، این ادعای مایکروسافت رنگ حقیقت به خود نگرفت.

مایکروسافت در ساخت Xbox Series X طراحی باریک ایکس باکس وان اس و ایکس باکس وان ایکس را کنار گذاشت و کنسولی را ساخت که حجیم‌تر بود. این مدل ایکس باکس شباهت زیادی به یک کیس کامپیوتر دارد، اما امکان قرار دادن آن به صورت افقی هم وجود دارد. برای این کنسول، کنترلر جدیدی طراحی شد که شبیه به کنترلر ایکس باکس وان بود اما دکمه جدید Share که قبلا در کنترلرهای Nintendo Switch و PS4 وجود داشت، به آن اضافه شده بود.  

کنسول Xbox Series S

در کنار ایکس باکس سری اکس، Xbox Series S هم معرفی شد. این مدل در مقایسه با سری اکس به شکل قابل‌توجهی کوچکتر است، رزولوشن هدف آن بر خلاف سری اکس 1440p است و فاقد دیسک درایو می‌باشد تا تنها نسخه دیجیتال بازی‌ها روی آن قابل اجرا باشد. مایکروسافت با حذف این ویژگی‌ها قیمت سری اس را به نصف قیمت سری X رساند تا گیمرهای بیشتری بتوانند از نسل جدید کنسول‌های مایکروسافت استفاده کنند.

اخباری که اخیرا منتشر شده، حاکی از آن است که مایکروسافت برنامه دارد نسل بعدی کنسول خود را برای سال ۲۰۲۸ آماده کند. مدل میان‌نسلی و آپدیت شده ایکس باکس سری ایکس هم احتمالا سال آینده از راه خواهد رسید.

آیا شما هم طرفدار ایکس باکس هستید؟ از چه زمانی با این کنسول آشنا شدید؟ حس خود را با ما درمیان بگذارید.